اسامی در زبان ترکی چگونه هستند؟

پیشرفت و جایگاه خوبی که کشور ترکیه در دنیا به دست آورده است باعث شده که مهاجران زیادی را به خود جلب کند. ورود به هر کشوری هم نیازمند یادگیری اصول و قواعد زبان آن کشور است تا راحت‌تر بتوان با افراد ارتباط برقرار کرد. در همه زبان‌ها بخش مربوط به گرامر اسامی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این‌که شما بدانید یک خانم یا آقا را چگونه صدا بزنید یا نحوه بیان اسم‌های دیگر چگونه است، تاثیر زیادی در روابطتان با مردم آن کشور خواهد داشت. با ما در این مقاله از مکتب کلاس همراه باشید تا شما را با انواع اسامی و حالت‌های آن‌ها در زبان ترکی آشنا کنیم.

اسامی در زبان ترکی

نکته مهمی که در مورد یادگیری اسامی مختلف در زبان ترکی وجود دارد، این است که در این زبان واژه‌هایی که تعیین‌کننده مؤنث یا مذکر باشند، وجود ندارند. یعنی درست مانند فارسی، در زبان ترکی استانبولی نیز نمی‌توان از طریق ضمیر سوم شخص مفرد تشخیص داد که آیا شخص موردنظر، مؤنث است یا مذکر، مگر این‌که نشانه‌ای در جمله وجود داشته باشد. درصورتی‌که در سایر زبان‌ها مانند فرانسوی یا آلمانی، واژه‌های تعیین‌کننده جنسیت دیده می‌شوند. برای مثال اگر نیاز به صدا زدن آقا یا خانم در یک محیط کاری یا رسمی باشد از واژه‌های bay و bayan که به ترتیب به معنی آقا و خانم است، استفاده می‌شود.

دسته‌بندی اسامی در زبان ترکی از نظر ساختار

اسم‌ها در زبان ترکی در سه دسته زیر قرار می‌گیرند:

• ساده

اسامی ساده از یک بخش ساده تشکیل‌شده‌اند که به‌تنهایی معنی کاملی دارند؛ مانند Su که به معنی آب است.

• مشتق

اسامی مشتق از دو بخش تشکیل شده‌اند که شامل یک جزء بامعنی و یک یا چند جزء بی‌معنی هستند. با استفاده از پسوندهای مختلف می‌توان اسامی مشتق را درست کرد مانند کلمه yazI-cI که به معنی نویسنده است.

• مرکب

اسامی مرکب ترکیبی از دو کلمه هستند که ممکن است هر دو دارای یک نقش باشند مانند دو اسم یا اینکه هر یک از این دو کلمه نقش‌های مختلفی داشته باشند.

دسته‌بندی اسامی زبان ترکی بر اساس معنی

اسامی از نظر معنی در زبان ترکی در شش گروه قرار می‌گیرند که آن‌ها را در زیر معرفی می‌کنیم:

• اسم خاص

برای دلالت کردن بر شخصی خاص یا چیز خاصی از اسم خاص استفاده می‌شود. به‌عنوان نمونه کلمه استانبول که به‌صورت Istanbul نوشته می‌شود، یک اسم خاص است. توجه شود که در اسامی خاص باید حرف اول را بزرگ نوشت.

• اسم عام

اسامی عام همه چیزهایی که از یک جنس هستند را شامل می‌شوند. برای نمونه tavuk که به ‌معنای مرغ است، هر نوع مرغی را شامل می‌شود.

• اسم جمع

اسامی جمع از نظر معنایی به چند چیز اشاره دارند، اما علامت جمع ندارند. کلمه Ordu به معنی سپاه از اسامی جمع در زبان ترکی است.

• اسم ذات

به اسم‌هایی که قابل دیدن با چشم و قابل لمس کردن با دست هستند، اسم ذات گفته می‌شود. کلمه Kafes (قفس) یک اسم ذات است.

• اسم معنی

اسم‌هایی که قابل دیدن با چشم و قابل لمس کردن با دست هستند، در دسته اسامی معنی قرار می‌گیرند. برای مثال کلمه aᶊk (عشق) یک اسم معنی است.

دسته‌بندی اسامی زبان ترکی بر اساس حالت

در زبان ترکی اسامی در شش حالت دسته‌بندی می‌شوند، اما در زبان فارسی برای نشان دادن حالت اسم معمولاً از حروف اضافه استفاده می‌شود. برای نمونه اسمی که با حرف اضافه «را» آمده باشد، در زبان فارسی در دسته مفعول‌ها قرار می‌گیرد. در ادامه انواع حالت‌های اسم در زبان ترکی را معرفی می‌کنیم:

• حالت اسمی

حالت اسمی برای زمانی است که اسم، نقش فاعل جمله را داشته باشد. به مثال زیر توجه کنید:

Kedi uyuyor

گربه خوابیده است.

همچنین اگر اسمی در نقش خطابی باشد، حالت اسمی را دارد؛ مانند !Günaydın, anne که به معنی «صبح‌به‌خیر مامان» است.

• حالت مفعولی مستقیم

اسامی که نقش مفعول مستقیم را دارند، پسوند -i را به خود می‌گیرند. مثال زیر نمونه‌ای از اسم در نقش مفعول مستقیم را نشان می‌دهد:

.Kerem kitabı aldı

کرم آن کتاب را خرید.

• حالت مفعولی غیرمستقیم

گاهی اوقات فعل‌ها هم به مفعول مستقیم و هم به مفعول غیرمستقیم نیاز دارند؛ مانند:

.Mehmet’e oyuncak ver

عروسک را به محمد بده.

در این مثال، محمد در نقش مفعول غیرمستقیم و عروسک در نقش مفعول مستقیم است.

• حالت اضافی

رابطه بین مالک و یک شی با حالت اضافی نشان داده می‌شود. مثال زیر نمونه‌ای از یک حالت اضافه را نشان می‌دهد:

Onun kitabı

کتاب او

in(n) و In(n) از پسوندهای حالت اضافه هستند. اگر حرف آخر کلمه‌ای صدادار باشد، حرف n به‌عنوان میانجی بین آن‌ها می‌آید، زیرا دو حرف صدادار نمی‌توانند به دنبال هم بیایند؛ مانند مثال زیر:

Leyla’nın kitabı

کتاب لیلا

• حالت مفعول به

حالت مفعول به، حالتی است که جهت فعل را نشان می‌دهد. زمانی که پرسش‌هایی مانند از کجا، از کی و از چی را داشته باشیم، در پاسخ حالت مفعول به را داریم. در زبان فارسی، مفعول به با حرف‌اضافه «از» می‌آید.

.Marketten geliyor

از مغازه می‌آید.

• حالت مکانی

در زبان ترکی، حالت مکانی را با حرف اضافه de/da نشان می‌دهند. حرف اضافه «در» در زبان فارسی معادل حالت مکانی در زبان ترکی است. به مثال زیر توجه کنید.

 Evde ders çalışıyorum.

در خانه درس می‌خوانم.

در جدول زیر انواع حالت‌های اسمی در زبان ترکی و پسوندهای آن‌ها در حالت جمع و مفرد نشان داده ‌شده است:

نکته:

اگر بخواهیم در زبان ترکی اسمی را جمع ببندیم، از پسوند ler یا lar در انتهای اسامی استفاده می‌شود؛ مانند: Arabalar

اگر آخر اسم، حرف صدادار a، u، o و I باشد، برای جمع بستن از پسوند lar استفاده می‌شود و درصورتی‌که آخر کلمه حروف صدادار i، e، ӧ و ü باشد، پسوند ler می‌آید.

سخن پایانی

مثل هر زبان دیگری در زبان ترکی اسم‌ها اصلی‌ترین گروه از کلمات را تشکیل می‌دهند؛ به همین دلیل لازم است که زبان آموزان با آن آشنا شوند تا بتوانند راحت‌تر به این زبان صحبت کنند. در این مطلب برخی از مهم‌ترین انواع اسم‌ها و تغییرات آن‌ها در نقش‌های مختلف را بیان کردیم. توصیه می‌کنیم که این ساختارها را در جمله بشناسید و به کار ببرید تا به آن‌ها مسلط شوید و بتوانید در صحبت‌های روزمره خود از آن‌ها استفاده کنید.