قید یکی از ساختارهای مهم در هر زبانی است که یادگیری آن میتواند به فهم بهتر جمله کمک کند؛ زیرا قیدها معمولا اطلاعات کاملتری را درباره فعل جمله بیان میکنند. از این نظر یادگیری این ساختارها در هر زبانی میتواند به شما در بیان بهتر منظور و احساسات خود کمک کند. در این مقاله از مکتب کلاس میخواهیم درباره انواع قید در زبان ترکی استانبولی صحبت کرده و راههای تشخیص آنها را در جمله برای شما بیان کنیم.
انواع قید در زبان ترکی استانبولی از نظر کاربرد
از دید کاربردی، قیدها برای پاسخ به یکی از سوالات چه زمانی، چرا، کجا و چگونه به کار میروند. در نتیجه از این منظر میتوان گفت که به 4 دسته کلی تقسیم میشوند که از قرار زیر هستند:
-
قید حالت یا Durum zarfı
قید حالت معمولا در پاسخ به سوالات چرا و چگونه مورد استفاده قرار میگیرد. در نتیجه کلماتی که توصیفکننده یک خصوصیت هستند یا اینکه چگونگی و کیفیت یک فعل را مشخص میکنند؛ در دسته قید حالت قرار میگیرند. در جدول زیر تعدادی از مهمترین قیدهای حالت را در زبان ترکی استانبولی به همراه مثال برای شما آوردهایم:
قید در زبان فارسی |
قید در زبان ترکی استانبولی |
جمله نمونه به فارسی |
جمله نمونه به ترکی استانبولی |
پر سر و صدا | Gürültülü | موتور ماشین پر سر و صدا کار میکند | Arabanın motoru gürültülü çalışıyor |
اشتباه | Yanlış | همه حرفهایی را که زدم؛ اشتباه متوجه شده است. | Tüm söylediklerimi yanlış anlamış |
تند (با سرعت زیاد) | Hızlı | بچهها تند میدوند | Çocuklar hızlı koşuyor |
-
قید زمان یا Zaman zarfı
قید زمان یکی از مهمترین انواع قید در زبان ترکی استانبولی است که زمان به وقوع پیوستن فعل را بیان میکند. واضح است که این نوع از قیدها در پاسخ به سوال چه زمانی مورد استفاده قرار میگیرند. از پرکاربردترین انواع قید در زبان ترکی استانبولی برای زمان، میتوان به Her zaman، Genellikle، Sık Sık، Bazen، Ara sıra، Nadiren، Asla، Her gün، Haftada bir kere و Günde iki kere اشاره کرد. قید زمان ممکن است تعداد تکرارهای یک اتفاق را هم نشان دهید. از پرکاربردترین قیدهای تکرار میتوان به Sıkça، Genelde و Normalde اشاره کرد. مثالهای جدول زیر را در نظر بگیرید.
قید در زبان فارسی |
قید در زبان ترکی استانبولی |
جمله نمونه به فارسی |
جمله نمونه به ترکی استانبولی |
دو روز | iki gün | باید در هفته دو روز ماهی بخوریم | Haftada iki gün balık yemeliyiz |
دو کیلومتر | iki kilometre | صبحها دو کیلومتر میدوم | Sabahları iki kilometre koşarım |
-
قید جهت یا مکان یا Yer-yön zarfı
قید مکان یا جهت در مواردی به کار میرود که فعل نشاندهنده یک حرکت باشد و شما میتوانید با استفاده از این قید، جهت و سمت فعل را نشان دهید. این قیدها معمولا در پاسخ به سوال کجا آورده میشوند. aşağı, yukarı, içeri, dışarı, ileri, geri, öte, beri, doğru از جمله مهمترین قیدهای جهت در زبان ترکی استانبولی هستند. در جدول زیر مثالهایی از این قید را برای شما آوردهایم.
قید در زبان فارسی |
قید در زبان ترکی استانبولی |
جمله نمونه به فارسی |
جمله نمونه به ترکی استانبولی |
پایین | Aşağı | وقتی به پایین نگاه کرده، سرش گیج رفته است. | Aşağı bakınca başı dönmüş |
جلو
عقب |
İleri
Geri |
جلوتر نرو، کمی عقب بیا. | İleri gitme, biraz geri gel |
داخل | Girdi | وقتی احساس سرما کرد؛ داخل رفت. | Üşüyünce içeri girdi |
-
قید مقدار یا Miktar zarfı
منظور از قید مقدار، کلمه یا صفتی است که میزان یک چیز را نشان میدهد. برای مثال زمانی که میگوییم فلانی خانه بزرگی خریده است؛ بزرگ را میتوان قید مقدار دانست. قید مقدار پاسخی است که افراد به سوال چقدر میدهند. از پرکاربردترین این نوع قید در زبان ترکی استانبولی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد: Az, çok, daha, çokça, kadar, bu kadar, biraz, oldukça, pek, pek çok, en, en çok, fazla, epey, epeyce, bayağı. در جدول زیر نمونههایی از کاربرد قید مقدار را در جمله برای شما آوردهایم.
قید در زبان فارسی |
قید در زبان ترکی استانبولی |
جمله نمونه به فارسی |
جمله نمونه به ترکی استانبولی |
بزرگ | Büyük | خانه خیلی بزرگی خریده است. | Çok büyük bir ev almış |
کم | Az | با کم خوردن، لاغر شد. | Az yiyerek kilo Verdi |
نکته مهم: گاهی اوقات قید در زبان ترکی استانبولی ممکن است به گونههای دیگری هم تعریف شود. برای مثال در برخی از مواقع، صفتهای پرسشی ممکن است به عنوان قید سوال معرفی میشوند.
انواع قید در زبان ترکی استانبولی از نظر شیوه ساخت
برای اینکه بتوان قید را در زبان ترکی با استفاده از سایر کلمات ساخت؛ باید با توجه به ساختار کلمه، یک پسوند را به آن اضافه کرد. از پرکاربردترین پسوندهای ساخت قید در زبان ترکی استانبولی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-
پسوند -ce
اضافه شدن پسوند -ce به صفت میتواند یک قید را بسازد. اگر حرف آخر واژه، حرف صدادار a باشد؛ پسوند -ca به جای -ce استفاده میشود. همچنین اگر کلمه به یکی از حروف f، s، t، k، c، h، p و ş ختم شود؛ حرف اول این پسوند از c به ç تغییر خواهد کرد. برای مثال کلمه آهسته یعنی Yavaş زمانی که به قید تبدیل میشود؛ به صورت Yavaşça نمایش داده میشود.
-
کلمه bir şekilde
علاوه بر پسوند گفته شده، میتوانید با اضافه کردن کلمه bir şekilde به صفت، آن را تبدیل به قید کنید. برای مثال کلمه Yavaş bir şekilde با Yavaşça مترادف است.
-
قیدهای بدون قاعده
برخی از قیدها هیچ ساختاری ندارند و تنها از نظر معنایی قید محسوب میشوند. البته این کلمات باید در جمله قرار بگیرند تا حالت قید پیدا کنند. بیشتر قیدها در زبان ترکی استانبولی در این دسته قرار میگیرند. برای مثال در جمله Eve çok geç geldi به معنای او خیلی دیر به خانه آمد؛ کلمه geç به معنای دیر، قید محسوب میشود. برای تشخیص این نوع قیدها باید به واژه بعدی توجه کنید؛ اگر واژه بعدی فعل باشد، کلمه مورد نظر شما قید خواهد بود. دو مثال زیر را در نظر بگیرید.
جمله | کلمه مورد نظر |
کلمه بعدی |
نقش کلمه بعدی |
نقش کلمه مورد نظر |
ترجمه |
Jack şarkıyı güzel söyledi. | Güzel | Söyledi | فعل | قید | جک یک آواز خوب خواند |
Jack güzel bir şarkı söyledi | güzel | söyledi | اسم | صفت | جک خوب آواز خواند |
انواع قید در زبان ترکی استانبولی از نظر ساختار
از لحاظ ساختار، انواع قید در زبان ترکی استانبولی به 4 دسته تقسیم میشوند که از قرار زیر هستند:
- قیدهای تک کلمهای که هیچ پیشوند و پسوندی ندارند و به تنهایی قید هستند. برای مثال میتوان به کلمات زیر اشاره کرد: çok, hemen, geç, daha, fazla
- قیدهای مشتق که از اضافه شدن یک پسوند یا پیشوند به فعل یا اسم ساخته میشوند. برای مثال در قید erken به معنای زود، ken یک پسوند است. همچنین قید ansızın به معنای ناگهان، از سه بخش تشکیل شده که یک پسوند و پیشوند است.
- قیدهای مرکب که از ترکیب دو کلمه ساخته میشوند. برای مثال قید امروز bugün از ترکیب دو کلمه bu و gün تشکیل شده است.
- قیدهای عبارتی که از ترکیب دو یا چند واژه تشکیل شدهاند و به صورت جدا از هم نوشته میشوند. با این حال به عنوان یک واحد زبانی شناخته میشوند. برای مثال قید خیلی کم pek az یا خیلی زیاد bir hayli از جمله این موارد هستند.
چگونه میتوان قید را در جمله تشخیص داد؟
برای اینکه بتوانید قید در زبان ترکی استانبولی را تشخیص بدهید؛ چندین راه وجود دارد:
- به معنای جمله توجه کنید.
- قید در زبان ترکی استانبولی معمولا در ابتدای جمله میآید.
- قیدهای پرتکرار و پرکاربرد را بشناسید.
- به کلمه بعد از آن دقت کنید. اگر کلمه بعدی یک فعل باشد؛ متوجه خواهید شد که کلمه مورد نظر شما، قید است.
مثالهایی از پرکاربردترین انواع قید در زبان ترکی استانبولی
در جدول زیر نمونههایی از پرکاربردترین انواع قیدها را در زبان ترکی استانبولی برای شما آوردهایم که مطالعه آن به شما در تشخیص قید کمک زیادی خواهد کرد.
قید زمان |
قید مکان |
قید حالت |
قید تکرار |
||||
فارسی |
ترکی استانبولی |
فارسی |
ترکی استانبولی |
فارسی |
ترکی استانبولی |
فارسی |
ترکی استانبولی |
دیشب | dün gece | اینجا | Burada | خیلی | çok | همیشه | Her zaman |
امشب | bu gece | آنجا | Orada | واقعا | Gerçekten | معمولا | Genellikle |
بعدا | Sonra | همه جا | her yerde | با هم | Birlikte | اغلب | Sık Sık |
حالا | Şimdi | هیچ جا | herhangi bir yerde | به دقت | Dikkatlice | گاهی اوقات | Bazen |
فردا | Yarın | به تنهایی | tek başına | به ندرت | Ara sıra | ||
امروز | Bugün | به سرعت | Hızlı | هرگز | Asla | ||
دیروز | Dün | تقریبا | neredeyse | هر روز | Her gün | ||
به تازگی | Yakın zamanda | ||||||
هنوز | Hala
Henüz |
||||||
بلافاصله | Hemen | ||||||
به زودی | Yakında | ||||||
امروز صبح | bu sabah |
دیدگاهتان را بنویسید