تفاوت ترکی آذربایجانی و استانبولی

شاید برایتان این سوا به وجود بیاید که تفاوت ترکی آذربایجانی و استانبولی در چیست؟ برای پاسخ به این سؤال باید بگوییم که هر دو زبان بخشی از یک خانواده زبان ترکی هستند و هر دو زبان در شاخه اوغوز غربی می‌باشند. تنها ترکمنی به عنوان شاخه اوغوز شرقی از خانواده زبان ترکی محسوب می‌شود.

برخی مناطق در ترکیه مانند ارزروم یا قارص، دارای زبان ترکی مشابه با زبان ترکی آذربایجانی هستند و فقط به دلایل سیاسی به طور متفاوت خوانده می‌شوند. باید بگوییم که تفاوت چندانی میان این دو زبان وجود ندارد. گرامر آن‌ها تا 99٪ یکسان است و واژگان بیش از 80٪ یکسان هستند.

ترکی آذربایجانی از زبان عربی و فارسی وام گرفته است. از سوی دیگر، آذربایجان در دوران امپراتوری روسیه و اتحاد جماهیر شوروی، کلمات روسی زیادی به دست آورد. حتی می‌توان گفت که 99٪ از کلمات مرتبط با علم، در آذربایجان عمدتاً روسی هستند. آذربایجانی‌ها در زندگی روزمره از کلمات روسی بیشتری در زبان رسمی خود استفاده می‌کنند.

نکته دیگری هم وجود دارد. وقتی که ما زبان‌ها را با هم مقایسه می‌کنیم، باید آن‌ها را از نظر تلفظ نیز بسنجیم. زبان ترکی آذری و ترکی استانبولی، تفاوت‌هایی را در تلفظ دارند که ممکن است در برخی مواقع حتی به واسطه تفاوت در تلفظ، متوجه مکالمات نشوند.

آذربایجانی و ترکی دو زبان نزدیک به هم از شاخه اوغوز زبان‌های ترکی هستند که گفته می‌شود متقابلاً توسط گویشوران این زبان‌ها قابل درک هستند. ترکی آذربایجانی و ترکی استانبولی از حروف الفبای مشابه و علائم الفبایی استفاده می‌کنند که می‌تواند به درک خواندن و نوشتن این زبان‌ها بیفزاید. الفبای ترکی استانبولی و آذربایجانی تقریباً یکسان است.

الفبای ترکی استانبولی 29 و آذربایجانی 32 حرف دارد. بنابراین آذربایجانی دارای سه کاراکتر بیشتر است که عبارتند از:x، ə و q که در ترکی استانبولی وجود ندارد. بنابراین، در حالی که آذربایجانی‌ها با تمام علائم ترکی آشنا هستند، ترک‌ها باید این سه کاراکتر دیگر را یاد بگیرند تا بتوانند متون آذربایجانی را بخوانند. این سه کاراکتر اضافی با صداها یا علائم ترکی خاص مطابقت دارند، x برای h،ə برای e و q برای k در واژه‌های همزاد یا مرتبط تاریخی و همچنین واژه‌های رایج کاربرد دارد. اگر می‌خواهید بیشتر با تفاوت‌های میان این دو زبان آشنا شوید، خواندن ادامه این مطلب مکتب کلاس را از دست ندهید.

با تفاوت‌های زبان ترکی آذری و استانبولی آشنا شوید

یکی از سوالاتی که اغلب زبان آموزان قبل از شروع به یادگیری زبان ترکی استانبولی می‌پرسند، این است که آیا ترکی استانبولی و آذربایجانی با هم متفاوتند؟

پاسخ این سؤال دشوار است، چرا که در زمان‌های گذشته، عده‌ای در کشور ترکیه، استان‌های آذربایجان ایران و جمهوری آذربایجان سکونت داشته‌اند که همگی از یک نوع گویش استفاده می‌کردند. اما به مرور زمان از هم شده شدند و این کشورها تغییراتی در نوع زبان خود ایجاد کردند. بنابراین همگی دارای ریشه زبانی یکسان هستند ولی در برخی جزئیات همچون حروف و نحوه تلفظ یا حتی برخی کلمات، تفاوت دارند.

یکی از تفاوت‌های واضح آن‌ها در حروف است. در زبان ترکی استانبولی حروف خ و ق به طور کلی وجود ندارد اما در برخی از نقاط این کشور، می‌توانید نوع گویش و لهجه ترکی را با بکارگیری از این حروف نیز، مشاهده کنید.

در گرامر نیز این دو زبان قدری با هم تفاوت دارند. گرامر این دو زبان تقریباً مشابه است ولی بیشتر تفاوت در واژه‌هایی است که در زبان ترکی آذربایجانی و استانبولی به کار می‌روند. بنابراین اگر یک شخص آذری زبان، تصمیم داشته باشد که زبان ترکی استانبولی را یاد بگیرد، به راحتی و خیلی سریع می‌تواند به خواسته‌اش برسد. چرا که فقط باید قدری کلمات و لهجه ترکی استانبولی را یاد بگیرد.

همچنین خط نوشتاری در زبان ترکی استانبولی و آذربایجانی نیز متفاوت می‌باشد و این یکی از مهمترین تفاوت‌های آن‌ها است. ترکی آذری در ایران با خط عربی نوشته می‌شود ولی ترکی استانبولی در ترکیه با خط لاتین نگارش می‌شود. البته بسیاری از آذری زبان‌های ایرانی قادر به خواندن ترکی لاتین هستند و اگر کمی با زبان انگلیسی آشنایی داشته باشند، یادگیری الفبای آن‌ها کار ساده‌ای است. اما افرادی که در ترکیه زبان ترکی استانبولی را بکار می‌برند، برایشان امکان پذیر نیست که ترکی را با خط عربی بخوانند.

تنها به واسطه تعالیم اسلامی در ترکیه آن‌ها با خط عربی آشنایی دارند ولی خواندن ترکی به این زبان برایشان بسیار مشکل است. با گذشت زمان، دو زبان ترکی آذربایجانی و استانبولی، بیش از گذشته دستخوش تغییر و تأثیر زبان‌های خارجی شده‌اند. مردم ترک زبان ایران در معرض زبان رسمی کشور یعنی فارسی قرار دارند و بسیاری از لغات فارسی وارد زبانشان شده است. مردم ترک زبان ترکیه هم در معرض زبان بین المللی شان یعنی زبان انگلیسی قرار دارند و به واسطه ارتباطی که کشور با کشورهای همسایه عربی دارند، کلمات انگلیسی و عربی بسیاری وارد زبانشان شده است.

همانطور که گفتیم، الفبای زبان ترکی استانبولی ۲۹ حرف دارد و الفبای زبان آذربایجانی، متشکل از ۳۲ حرف است. حروف اضافی در زبان اذربایجانی عبارتند از:

x/x/

ə/ä

/q/x, g. k

جالب است بدانید که در هر دو زبان ترکی استانبولی و آذری، ضمایر مثل هم هستند و تنها موردی که استثنا می‌باشد، ضمیر اول شخص مفرد است. در زبان ترکی استانبولی، ضمیر «من» می‌شود ben اما در زبان ترکی آذربایجانی، ضمیر «من» می‌شود.mən همچنین ضمیرهای اشاره نیز در هر دو زبان مشابه هستند، به جز یک مورد که ضمیر اشاره həmin در زبان آذربایجانی وجود دارد ولی در زبان ترکی استانبولی این ضمیر اشاره şu می‌باشد.

اسم‌ها نیز پسوندهای جمع یکسان در هر دو زبان دارند. بین پایانه‌های نحوی، حالات مفعولی و ملکی نیز یکسان هستند. برای حالت مکانی زبان آذری از نسخه‌هایی استفاده می‌کند که حروف بی‌صدای واک دار هستند. مانند: – da، -də و dan،‌ dən -.

اما زبان ترکی استانبولی از گونه‌های بی‌واک همان پسوندها استفاده می‌کند که عبارتند از: –ta، te و –tan، -ten.

مثلاً کلمهٔ آذری universitedə(در دانشگاه) و universitedən (از دانشگاه) در ترکی استانبولی با هم تفاوت دارند. در زبان آذری برای حالت مفعولی، بعد از کلماتی که به حرف صدادار ختم می‌شوند، ‌-nı، -ni، -nu، -nü می‌آید، ولی در زبان ترکی استانبولی،‌-yı، -yi، -yu، -yü قرار می‌گیرند.

تفاوت‌ها در حروف بی صدا برای زبان‌های ترکی آذربایجانی و استانبولی چگونه است؟

• حرف ترکی استانبولی x به حرف ترکی آذربایجانی K تغییر می‌کند.
• حرف ترکی استانبولی t در آخر کلمات به حرف آذری d تغییر می‌کند.
• حرف ترکی استانبولی ç در آخر کلمات به حرف آذری c تغییر می‌کند.
• حرف ترکی استانبولی p در آخر کلمات به حرف آذری b تغییر می‌کند.
• حرف ترکی استانبولی k در آخر کلمات به حرف آذری g تغییر می‌کند.

تفاوت‌ها در حروف صدادار برای زبان‌های ترکی آذربایجانی و استانبولی چگونه است؟

• حرف ترکی آذری o معادل حرف ترکی استانبولی u است.
• حرف ترکی آذری ö معادل حرف ترکی استانبولی üاست.
• حرف ترکی استانبولی ü به حرف ترکی آذری ¡تغییر کرده است.

در بسیاری از کلمات ترکی استانبولی حرف-ı در اول می‌آید ولی در کلمات زبان ترکی آذربایجانی معادلی برای آن وجود ندارد. بنابراین از حرف –i برای کلمات آذری استفاده می‌شود.

در این مقاله تفاوت‌های دو زبان ترکی آذربایجانی و ترکی استانبولی را برایتان شرح دادیم. بنابراین اگر می‌خواهید خیلی زود به تسلط زبان ترکی استانبولی برسید و بتوانید زیر نظر برترین اساتید کشور آموزش ببینید و برای آزمون‌های معتبر ترکیه اعم از TÖMER، YÖS، ALES و … آماده شوید، پیشنهاد می‌کنیم که با  آموزش آنلاین زبان ترکی استانبولی با مکتب لایو همراه شوید.