فعل های پرکاربرد ترکی استانبولی
توصیف فعالیت‌ها و صحبت کردن درباره اعمال دیگران یکی از پایه‌های هر مکالمه‌ای است. اگر ندانید از چه فعلی استفاده کنید، ماهیت مکالمه و هدف اصلی آن را از دست می‌دهید و ارتباط برقرار کردن با دیگران به یک شکست تبدیل خواهد شد. به همین دلیل باید یادگیری فعل های پرکاربرد ترکی استانبولی را پیش از هر کار دیگری در اولویت برنامه‌هایتان قرار دهید.
باید بدانید که زبان آذری و زبان ترکی استانبولی دارای ریشه مشترک و بسیار نزدیک به هم هستند. ترکی استانبولی یکی از شاخه‌های زبان آلتایی به شمار می‌رود و در خانواده زبانهای اورال- آلتایی قرار می‌گیرد.
به زبانهای ترکیه، آذری، قزاق، قرقیزی، تاتار، ترکمنی، ازبکی و بسیاری از زبان‌هایی مشابه با موارد نام برده شده زبانهای اوغوز می‌گویند.
در حالت کلی اگر بخواهید زبان خاصی را به غیر از زبان مادری خود یاد بگیرید باید به نکاتی توجه کنید. برای این‌که در یک کشور خارجی به‌راحتی با افراد دیگر ارتباط برقرار کنید باید مهارت زبانی خود را در چهار دسته خواندن، نوشتن، شنیدن و صحبت کردن تقویت کنید.
یکی دیگر از اصلی‌ترین نکات یادگیری یک زبان خاص یادگیری لغات و گرامر آن است.
زمان حال ساده در ترکی استانبولی
صرف افعال ترکی استانبولی در زمان حال به مواردی مربوط می‌شود که اکنون در حال وقوع هستند و اثر آنها تا کمی پس از صحبت کردن باقی می‌ماند. برای صرف فعل ساده در این زبان باید از قاعده زیر استفاده کنید:
شناسه ضمیر+ yor+ بن فعل
برای به دست آوردن بن فعل باید پسوند mek یا mak را از آنها حذف کنید. افعالی که ریشه آنها به حروف نرم (ince) ختم می‌شود پسوند mek دارند. در طرف مقابل افعالی که ریشه آنها به حروف ذخیم یا خشن ختم می‌شود پسوند mak می‌گیرند.
شناسه ضمیر یا پسوند‌های مرتبط با هر شخص را می‌توانید در لیست افعال ترکی استانبولی زیر مشاهده کنید:
- اول شخص مفرد: um
- اول شخص جمع: uz
- دوم شخص مفرد: sun
- دوم شخص جمع: sunuz
- سوم شخص مفرد: ندارد
- سوم شخص جمع: lar
در این مقاله، ما .. فعل پرکاربرد و مثال‌هایی از آنها را در اختیار شما قرار می‌دهیم تا بتوانید راحت‌تر مکالمه به زبان ترکی استانبولی را شروع کنید.
ساختن، انجام دادن (yapmak)
| ben yapıyorum | من انجام می‌دهم |
| sen yapıyorsun | تو انجام می‌دهی |
| o yapıyor | او انجام می‌دهد |
| biz yapıyoruz | ما انجام می‌دهیم |
| siz yapıyorsunuz | شما انجام می‌دهید |
| onlar yapıyorlar | آنها انجام می‌دهند |
مثال:
| چه کار می‌کنی؟ | Ne yapıyorsun? |
نکته: حواستان باشد در ترکی استانبولی افعال دیگری هم هستند که معنای “ساختن” یا “انجام دادن” می‌دهند. به عنوان مثال، در عبارت” Teşekkür ederim” به معنی تشکر می‌کنم و فعل ”ederim” در حالت تحت اللفظی به معنای انجام دادن یا ساختن است.
Almak (گرفتن، خریدن، به دست آوردن)
|
من میخرم |
ben alıyorum |
|
تو میخری |
sen alıyorsun |
|
او میخرد |
o alıyor |
|
ما میخریم |
biz alıyoruz |
|
شما میخرید |
siz alıyorsunuz |
|
آنها میخرند |
onlar alıyorlar |
مثال:
|
نان هم بخر |
!Ekmek de al |
نکته: وقتی می‌خواهید جمله را به شکل مودبانه بیان کنید یا چیزی را درخواست کنید، فقط کافیست alabilir miyim را به انتهای جمله‌تان اضافه نمایید. به عنوان مثال: ?Bir bira alabilir miyim lütfen (میشه لطفا یک آبجو به من بدهید؟)
konuşmak (صحبت کردن)
|
حرف می‌زنم |
ben konuşuyorum |
|
حرف میزنی |
sen konuşuyorsun |
|
حرف می‌زند |
konuşuyor |
|
حرف می‌زنیم |
biz konuşuyoruz |
|
حرف می‌زنید |
siz konuşuyorsunuz |
|
حرف می‌زنند |
onlar konuşuyorlar |
مثال:
| با چه کسی حرف میزنی؟ |
Kimle konuşuyorsun? |
demek (گفتن، معنی داشتن، منظور داشتن)
|
منظورم این است |
ben diyorum |
|
منظورت این است |
sen diyorsun |
|
منظورش این است |
diyor |
|
منظورمان این است |
biz diyoruz |
|
منظورتان این است |
siz diyorsunuz |
| منظورشان این است |
onlar diyorlar |
yemek (خوردن)
|
من می‌خورم |
ben yiyorum |
|
تو می‌خوری |
sen yiyorsun |
|
او می‌خورد |
yiyor |
|
ما میخوریم |
biz yiyoruz |
|
شما می‌خورید |
siz yiyorsunuz |
| آنها می‌خورند |
onlar yiyorlar |
مثال:
|
ما چه میخوریم |
Ne yiyoruz? |
içmek (نوشیدن)
|
من می‌نوشم |
ben içiyorum |
|
تو می‌نوشی |
sen içiyorsun |
|
او می‌نوشد |
içiyor |
|
ما می‌نوشیم |
içiyor biz içiyoruz |
|
شما می‌نوشید |
siz içiyorsunuz |
|
آنها می‌نوشند |
onlar içiyorlar |
مثال:
| ما چای می‌نوشیم | Çay içiyoruz |
yatmak (دراز کشیدن، به رختخواب رفتن)
| من می‌روم بخوابم | ben yatıyorum |
| تو می‌روی بخوابی | sen yatıyorsun |
| او می‌رود بخوابد | yatıyor |
| ما می‌رویم بخوابیم | biz yatıyoruz |
| شما می‌روید بخوابید | siz yatıyorsunuz |
| آنها می‌روند بخوابند | onlar yatıyorlar |
مثال:
| من می‌روم بخوابم. شب بخیر | Ben yatıyorum, iyi geceler! |
oturmak (زندگی کردن، نشستن)
| من زندگی می‌کنم | ben oturuyorum |
| تو زندگی می‌کنی | sen oturuyorsun |
| او زندگی می‌کند | oturuyor |
| ما زندگی می‌کنیم | biz oturuyoruz |
| شما زندگی می‌کنید | siz oturuyorsunuz |
| ما زندگی می‌کنیم | onlar oturuyorlar |
مثال:
| کجا زندگی می‌کنی | Nerede oturuyorsunuz? |
sormak (پرسیدن، سوال کردن)
| من می‌پرسم | ben soruyorum |
| تو می‌پرسی | sen soruyorsun |
| او می‌پرسد | soruyor |
| ما می‌پرسیم | biz soruyoruz |
| شما می‌پرسید | siz soruyorsunuz |
| آنها می‌پرسند. | onlar soruyorlar |
olmak (بودن، شدن، اتفاق افتادن)
| من هستم | ben oluyorum |
| تو هستی | sen oluyorsun |
| او هست | oluyor |
| ما هستیم | biz oluyoruz |
| شما هستید | siz oluyorsunuz |
| آنها هستند | onlar oluyorlar |
مثال:
| اینجا چه خبره؟ | Ne oluyor? |
| چه اتفاقی افتاده؟ | Ne oldu? |
نکته: در این مثال، فعل olmak به زمان گذشته است. اگر فرد کنجکاوی هستید و مدام می خواهید سر از همه چیز دربیاورید پس حتما باید این جمله را به خاطر بسپارید!
başlamak (شروع کردن)
| شروع می‌کنم. | ben başlıyorum |
| شروع می‌کنی. | sen başlıyorsun |
| شروع می‌کند. | başlıyor |
| شروع می‌کنیم. | biz başlıyoruz |
| شروع می‌کنید. | siz başlıyorsunuz |
| شروع می‌کنند. | onlar başlıyorlar |
مثال:
| فیلم ساعت چند شروع می‌شود؟ | Film saat kaçta başlıyor? |
düşünmek (فکر کردن، در نظر گرفتن)
| من فکر می‌کنم | ben düşünüyorum |
| تو فکر می‌کنی | sen düşünüyorsun |
| او فکر می‌کند | düşünüyor |
| ما فکر می‌کنیم | biz düşünüyoruz |
| شما فکر می‌کنید | siz düşünüyorsunuz |
| آنها فکر می‌کنند | onlar düşünüyorlar |
مثال:
| تو بیش از حد فکر می کنی | Çok düşünüyorsun |
okumak (خواندن، مطالعه کردن، مدرسه رفتن)
| من مطالعه می‌کنم | ben okuyorum |
| تو مطالعه می‌کنی | sen okuyorsun |
| او مطالعه می‌کند | okuyor |
| ما مطالعه می‌کنیم | biz okuyoruz |
| شما مطالعه می‌کنید | siz okuyorsunuz |
| آنها مطالعه می‌کنند | onlar okuyorlar |
مثال:
| او در حال خواندن روزنامه است | Gazete okuyor |
sevmek (دوست داشتن، عاشق بودن)
| من دوست دارم | ben seviyorum |
| تو دوست داری | sen seviyorsun |
| او دوست دارد | seviyor |
| ما دوست داریم | biz seviyoruz |
| شما دوست دارید | siz seviyorsunuz |
| آنها دوست دارند | onlar seviyorlar |
gitmek (رفتن)
| من می‌روم | ben gidiyorum. |
| تو می‌روی | sen gidiyorsun. |
| او دارد می‌رود | o gidiyor. |
| ما می‌رویم | biz gidiyoruz. |
| شما می‌روید | siz gidiyorsunuz. |
| آنها می‌روند | onlar gidiyorlar. |
مثال:
| ما داریم به ترکیه می‌رویم | Türkiye’ye gidiyoruz. |
نکته: در زمان حال، وقتی به انتهای فعل İyor اضافه می‌کنیم، درست مثل فعلetmek ، حرف t در فعل gitmek هم به “d” تبدیل می‌شود.
gelmek (آمدن)
| من می آیم | ben geliyorum |
| تو می‌آیی | sen geliyorsun |
| او می‌آید | o geliyor |
| ما می‌آییم | biz geliyoruz |
| شما می‌آیید | biz geliyoruz. |
| آنها می‌آیند | onlar geliyorlar |
مثال:
| تو هم بیا | Sen de gel! |
نکته: اگر mek/mak را از انتهای مصدر فعل حذف کنید، شکل امری آن را به دست می‌آورید. مثلا: Gel! (بیا) یا Git! (برو).
istemek (خواستن)
| من می‌خواهم | ben istiyorum |
| تو میخواهی | sen istiyorsun |
| او می‌خواهد | istiyor |
| ما می‌خواهیم | biz istiyoruz |
| شما می‌خواهید | siz istiyorsunuz |
| آنها می‌خواهند | onlar istiyorlar |
مثال:
| من دونر کباب می خواهم. تو چه میخواهی؟ | Ben döner istiyorum. Sen ne istiyorsun? |
نکته: از ضمایر شخصی (ben, sen و غیره) در جملات فقط زمانی استفاده می شوند که بخواهید روی آنها تاکید کنید. در غیر این صورت باید آنها را حذف کنید تا جمله طبیعی به نظر برسد.
çalışmak (کار کردن)
| من کار می‌کنم | ben çalışıyorum |
| تو کار می‌کنی | sen çalışıyorsun |
| او کار می‌کند | çalışıyor |
| ما کار می‌کنیم | biz çalışıyoruz |
| شما کار می‌کنید | siz çalışıyorsunuz |
| آنها کار می‌کنند | onlar çalışıyorlar |
مثال:
| من امروز کار نمی‌کنم | Bugün çalışmıyorum. |
نکته: اگر دقت کرده باشید فعل در جمله بالا منفی شده است. برای منفی کردن افعال به ریشه آنها “me/ma” اضافه می‌کنیم و بعد از آن فعل را به زمان حال می آوریم.
bilmek (دانستن، توانستن)
| می‌دانم | ben biliyorum |
| می‌دانی | sen biliyorsun |
| می‌داند | biliyor |
| می‌دانیم | biz biliyoruz |
| می‌دانید | siz biliyorsunuz |
| می‌دانند | onlar biliyorlar |
مثال:
| نمی‌دانم | Bilmiyorum |
ریشه افعال در ترکی استانبولی
افعال در زبان ترکی استانبولی با پسوند mak و mek همراه خواهند بود . برای بدست آوردن ریشه افعال در ترکی استانبولی کافی است پسوند mak و یا mek را حذف کنیم و ریشه فعل را بدست آوریم .بری صرف افعال در زمان های متفاوت ازجمله حال ساده و یا گذشته اولین مرحله بدست آوردن ریشه فعل می‌باشد .
مثال :
فعل gitmek را که یکی از پرکاربردترین افعال در این زبان است در نظر بگیرید، با حذف پسوند mek به ریشه این فعل دست خواهیم یافت .
مثال بدست آوردن ریشه افعال درترکی استانبولی:
- (بیا) gelmek : gel (آمدن)
- (بگیر ) almak : al (خریدن)
- (بنوش ) İçmek : İç (نوشیدن)
- ( بخور ) Yemek : ye (خوردن )
نکته: دقت داشته باشید با حذف پسوند های mak و mek ریشه فعلی که بدست می‌آید بصورت فعل امر خواهد بود.
در آخر
در این مطلب به بررسی و یادگیری فعل های پرکاربرد ترکی استانبولی و انواع صرف آنها پرداختیم. همان‌طور که مشاهده کردید یادگیری این زبان برای مردم ایران و به‌ویژه آذری زبان‌ها کار بسیار آسانی است. تفاوت زبان ترکی استانبولی با زبان آذری شامل چند مورد جزئی می‌شود..
اکنون شما می‌توانید در زمان سفر به ترکیه تا حدودی با مردم آن ارتباط برقرار کنید و صحبت‌های آنها را تا حدی که در صرف افعال در زبان ترکی استانبولی یاد گرفتید، متوجه شوید. برای یادگیری بهتر این زبان پیشنهاد می‌دهیم تا روزانه زمانی را به مطالعه درباره آن اختصاص دهید.
دیدگاهتان را بنویسید