در هر زبانی جمله‌ها از اهمیت زیادی برخوردارند و شما باید ساختار درست آن‌ها را بشناسید تا بتوانید منظور خود را به درستی برسانید. تصور کنید که در یک جمله ساده در زبان فارسی جای فاعل و مفعول عوض شود یا فعل نادرستی به کار رود، در این صورت ممکن است این عبارت بسیار مسخره به نظر برسد یا در شرایط بدتر سایرین منظور شما را جور دیگری برداشت کنند. درهنگام آموزش زبان آلمانی و هر زبان دیگری نیز همین مسئله وجود دارد؛ به همین دلیل لازم است که با شناخت درست ساختار جمله در زبان آلمانی دقیقا همان چیزی را که در ذهن دارید به دیگران بگویید. در ادامه این مطلب ساختار درست جملات را به زبانی ساده توضیح خواهیم داد.
یک جمله از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
بخش‌های مختلف در زبان آلمانی بسیار شبیه فارسی هستند و تنها ممکن است یکی دو بخش اضافه وجود داشته باشد که ما در فارسی آن را به کار نمی‌بریم. فاعل، فعل، مفعول و متمم‌ها از بخش‌های مشترک جمله در فارسی و آلمانی هستند. علاوه بر این جملات آلمانی دارای پارتیکل‌ها یا حروف اضافه‌ای هستند که با تغییر دادن آن‌ها معنای جمله عوض می‌شود. پارتیکل nicht، حروف عطف و کلمات پرسشی از این سری هستند که به کمک آن‌ها می‌توانید جملاتی با کلمات یکسان اما معانی متفاوت بگویید. در ادامه درباره هر بخش توضیحاتی را ارائه می‌دهیم.
-
فاعل
اصلی‌ترین بخش در ساختار جمله در زبان آلمانی فاعل است که مشخص می‌کند چه کسی این کار را انجام داده است یا دارید درباره چه کسی حرف می‌زنید. معمولا فاعل اولین کلمه‌ای است که در جمله به کار می‌رود. به مثال زیر توجه کنید.
Ich habe einen Hund: من یک سگ دارم
در این جمله کلمه Ich به معنای «من» نقش فاعل را دارد.
زمانی که تاکید جمله بر روی متمم یا مفعول باشد جای فاعل عوض می‌شود و آن را به موقعیت 3 می‌برند. به مثال زیر توجه کنید.
Einen Hund habe ich
این جمله نیز دقیقا همان معنای عبارت قبل را دارد؛ اما تاکید جمله بر روی کلمه Hund به معنای سگ است و به همین دلیل عبارت «یک سگ» به جای فاعل به ابتدای جمله آورده شده است.
-
فعل
معمولا در جملات خبری فعل در موقعیت 2 از جمله قرار می‌گیرد؛ یعنی دقیقا بعد از فاعل. مثال زیر این موضوع را کاملا توضیح می‌دهد.
Ich bin 30 Jahre alt من 30 ساله هستم
زمانی که قصد دارید چندین فعل را در ساختار جمله در زبان آلمانی به کار ببرید؛ فعل اصلی (صرف شده) در موقعیت 2 و فعل فرعی (مصدر یا صفت مفعولی) در موقعیت آخر جمله قرار می‌گیرد. مثال زیر را ببینید.
Ich möchte Deutsch lernen من می‌خواهم آلمانی یاد بگیرم
یکی از موقعیت‌های خاصی که در آن جایگاه فعل تغییر می‌کند زمانی است که از بندهای وابسته مانند کلمات زیر استفاده می‌شود.
| als | وقتی | Ob | اگر | Soweit | تا جایی که |
| bevor | قبل از | Obwohl | علیرغم | Sowei | به محض اینکه |
| bis | تا | Seit | از | während | زمانی که |
| dass | آن | Sobald | به محض اینکه | Weil | زیرا |
| damit | برای اینکه | sofern | مادامی که | wenn | اگر |
| wie | چطور | wo | کجا |
وجود این جملات باعث می‌شود که فعل اصلی در ساختار جمله در زبان آلمانی به آخرین موقعیت برود و فعل دوم (صرف نشده) در موقعیت یکی قبل از آخر قرار بگیرد. در مثال زیر drafst فعل اصلی جمله است و Kommen فعل دوم یا صرف نشده است که در موقعی یکی مانده به آخر قرار گرفته است.
Ich glaube nitch; dass du heute kommen drafst فکر نمی‌کنم امروز بیایید
-
پارتیکل‌های بدون تاثیر
پارتیکل‌ها در واقع همان حروف ربط یا عطف هستند که در ابتدای جمله قرار می‌گیرند و تغییری در موقعیت سایر اجزای آن به وجود نمی‌آورند. به عنوان مثال در جمله زیر حرف ربط den (چون) به کار رفته و ضمن ربط دادن دو جمله به یکدیگر هیچ تغییری در دیگر قسمت‌های آن به وجود نیاورده است.
Ich bin müde denn ich habe wenig geschlafen خسته‌ام چون کم خوابیدم
پارتیکل‌های بدون تاثیر یا همان حروف ربطی که این ویژگی‌ها را دارند در لیست زیر آمده‌اند.
- aber ولی
- beziehungsweise به ترتیب
- den سپس
- oder یا
- sondern ولی
- und و
پارتیکل‌های زیر در جمله دارای موقعیت مشخصی نیستند و بسته به نوع جمله، زمان آن و… در جایگاه مناسب قرار می‌گیرند.
| ضمایر | قیدها | ||||||
| چه کسی | Wer | چه وقت؟ چرا | WannWarum | چگونه | Wie | کجا | Wo |
| چطور | Wie | چند سال | Wie alt | از چه | Woran | ||
| چه | Was | چقدر | Wie viel | روی چه چیزی | Worauf | ||
| کدام یک | Welcher | چه مدت | Wie lange | به موجب آن | Wobei | ||
| چند وقت | Wie oft | در مقابل چه | Wogegen | ||||
| چقدر گران | Wie teuer | که در آن | Worin | ||||
| تا کجا | Wie weit | توسط که | Womit | ||||
| در مورد چی | Worüber | ||||||
| چی | Worun | ||||||
| برای چه | Wozu | ||||||
| به کجا | Wohin | ||||||
| از کجا | Woher | ||||||
-
مفعول
به طور کلی مفعول‌ها در ساختار جمله در زبان آلمانی در چهار دسته قرار می‌گیرند.
- ضمایر مفعولی (mich، dich، ihn، sie، es، uns، euch)
- ضمایر مفعولی باواسطه (mir، dir، ihm، ihr، uns، euch، ihnen)
- مفعول باواسطه (B: meiner Mutter)
- مفعول مستقیم (B. einen Brief)
از طریق مثال‌های زیر می‌توانید این ساختار را راحت‌تر درک کنید.
Ich schicke meiner Mutter einen Brief من به مادرم نامه می‌فرستم
در این جمله مفعول مستقیم همراه با مفعول باواسطه به کار رفته است.
Ich schicke ihr einen Brief من نامه‌ای را برای او ارسال می‌کنم
این جمله علاوه بر مفعول مستقیم شامل ضمیر مفعولی باواسطه نیز می‌شود.
Ich schicke ihn meiner Mutter من آن را برای مادرم می‌فرستم
در این جمله مفعول باواسطه و ضمیر مفعولی مستقیم همراه با هم به کار رفته‌اند.
Ich schicke ihn ihr من آن را برایش ارسال می‌کنم
این جمله نیز شامل ضمیر مفعولی باواسطه و ضمیر مفعولی مستقیم می‌شود.
-
متمم‌ها
در ساختار جمله در زبان آلمانی موقعیت متمم‌ها معمولا بین فعل اصلی یا صرف شده و فعل دوم یا همان فعل صرف نشده است. به جمله زیر توجه کنید.
Herr Meier hat gestern aus Liebe im Geheimen in München Blumen gekauft
این جمله به معنای این است که آقای مایر دیروز از سر عشق، مخفیانه در مونیخ گلی خریداری کرد. در اینجا hat فعل اصلی و Blumen فعل دوم است و همه عباراتی که در میان این دو قرار گرفته نقش متمم دارند. با توجه به قانون TeKAMOLO در زبان آلمانی متمم‌ها شامل 4 نوع زمانی (Temporal یا TE)، تصادفی (Casual یا KA)، وجهی (Modal یا MO) و مکانی (Locative یا LO) می‌شوند که همگی در محل یکسانی در جمله قرار می‌گیرند.
ساختار جمله در زبان آلمانی: جملات پرسشی
در جملات پرسشی جایگاه فاعل بعد از فعل است؛ در واقع مانند زبان انگلیسی فعل در ابتدای جمله قرار می‌گیرد و فاعل بعد از آن می‌آید. به مثال زیر توجه کنید.
Hast du einen Hund? سگ داری؟
در این عبارت از کلمه پرسشی خاصی استفاده نشده است؛ اما با عوض کردن جای فعل و فاعل جمله حالت سوالی پیدا کرده است.
همان‌طور که متوجه شده‌اید جایگاه فعل در جملات پرسشی فاقد کلمات پرسشی موقعیت 1 است؛ اما زمانی که چند فعل در جمله وجود دارد فعل اصلی در موقعیت 1 قرار می‌گیرد و موقعیت فعل دوم یا همان صفت مفعولی در بخش آخر جمله تغییر نخواهد کرد.
Haben Sie Deutsch in der Schule gelernt? آیا در مدرسه آلمانی یاد گرفتید؟
زمانی که در جمله از پارتیکل‌های پرسشی مانند چرا، آیا، کجا و… استفاده می‌شود، جایگاه آن‌ها در موقعیت 0 یعنی قبل از همه کلمات دیگر است. بعد از آن فعل قرار می‌گیرد و سپس فاعل را می‌بینیم؛ به مثال زیر توجه کنید.
Wie alt bist du? چند سالتان است؟
ساختار جمله در زبان آلمانی: جملات امری
زمانی که قصد امر کردن دارید ساختار جمله در زبان آلمانی به دو شکل می‌آید؛ در حالت اول فاعلی وجود ندارد و شما تنها با تغییر دادن ساختار فعل به صورت امری حالت دستوری را می‌رسانید. به مثال زیر توجه کنید.
Komm jetzt her حالا بیا اینجا
Komm حالت امری دوم شخص مفرد از مصدر kommen به معنای آمدن است؛ اگر قصد دارید آن را به دوم شخص جمع تبدیل کنید می‌توانید به انتهای این کلمه t اضافه کنید.
زمانی که قرار است در جملات امری فاعل نیز بیاید، مانند جملات پرسشی باید جای فعل و فاعل را عوض کنید و البته ساختارهای امری افعال را به کار ببرید. به جمله زیر توجه کنید.
Trinken wir noch ein Bier بیایید یک نوشیدنی دیگر بنوشیم
عبارت triken wir به معنای بیا بنوشیم فعل این جمله است که در ابتدای آن و قبل از فاعل آمده است. اگر دوست دارید آن را مودبانه تر کنید؛ یعنی بگویید یک نوشیدنی دیگر بنوشید می‌توانید فعل trinken Sei به کار ببرید.
ساختار جمله در زبان آلمانی: جملات منفی
متداول‌ترین پارتیکل که برای نفی کردن در آلمانی به کار می‌رود کلمه nitch است؛ این کلمه می‌تواند همراه با فعل یا متمم به کار برود و معنای جمله را عوض کند. توجه داشته باشید که قرار دادن آن در بخش‌های مختلف جمله معنای آن را تغییر خواهد داد؛ به مثال‌های زیر توجه کنید.
-
نفی فعل
در این حالت nitch دقیقا قبل از فعل صرف شده قرار می‌گیرد؛ اگر این فعل در جمله وجود نداشت می‌توانید آن را آخر جمله بگذارید تا معنای منفی بگیرد. جملات زیر را ببینید.
Ich möchte nicht essen من نمی‌خواهم غذا بخورم
Ich esse nitch من نمی‌خورم
-
نفی متمم
قرار دادن پارتیکل nitch قبل از متمم باعث منفی شدن آن می‌شود؛ مثال زیر را ببینید.
Ich möchte nicht jeden Tag Tag Nudeln من نمی‌خواهم هرروز ماکارونی بخورم
Ich möchte nicht zu spät essen من نمی‌خواهم خیلی دیر بخورم
سخن پایانی
شناخت ساختار جمله در زبان آلمانی از اولین قدم‌هایی است که برای یادگیری این زبان برمی‌دارید. شما باید بعد از یاد گرفتن کلمات و عبارات مختلف یاد بگیرید که در کجای جمله آن‌ها را به کار ببرید تا منظور خود را به درستی بیان کنید. در این مطلب جایگاه نقش‌های مختلف کلمات را در جمله بیان کردیم؛ توجه داشته باشید که حفظ کردن این ساختارها برای شما کارآمد نیست و باعث نمی‌شود که آلمانی را روان صحبت کنید. برای اینکه همه این مفاهیم برای شما کاملا جا بیفتد نیاز به تکرار و تمرین دارید و باید از طریق منابع معتبر ماند فیلم‌ها، پادکست‌ها، کتاب‌ها یا فایل‌های صوتی هم سطح خودتان کم‌کم مهارت‌هایتان را ارتقا دهید.
دیدگاهتان را بنویسید